Koronarny shuntlash jarrohlik amaliyoti o‘tkazilgan bemorlarda postoperatsion atrial fibrillyatsiyaning rivojlanishiga hissa qo‘shadigan omillar
Annotatsiya
Kirish. Postoperativ atrial fibrillyatsiya (POAF) – bu yurak-qon tomir kasalliklari bilan bog‘liq bo‘lgan bemorlarda koronar arteriyani bypass qilish (CABG) operatsiyasidan keyin ko‘p uchraydigan asorat bo‘lib, u tiklanish jarayoniga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi va salbiy oqibatlar xavfini oshiradi. POAF rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar hanuzgacha ilmiy izlanishlar mavzusi bo‘lib, ko‘plab tadqiqotlar klinik, anamnestik va protsessual omillarni o‘rganishga bag‘ishlangan.
Materiallar va usullar. Ushbu tadqiqotda off-pump koronar arteriyani bypass qilish (OPCABG) operatsiyasiga tayinlangan 208 nafar koronar arteriya kasalligi bo‘lgan bemorlar ishtirok etdi. Tadqiqot ishtirokchilarining o‘rtacha yoshi 56,6 ± 18,4 yoshni tashkil etdi, shundan 29 nafari ayollar, 179 nafari erkaklar edi. Barcha bemorlarga operatsiyadan 5 kun va 24 soat oldin Holter EKG kuzatuvi o‘tkazilib, operatsiyadan oldingi yurak ritmlari baholandi.
Natijalar. Postoperativ atrial fibrillyatsiya 41 nafar bemorda (19,7%) kuzatildi. Gipertenziya, semizlik va qandli diabet (DM) POAF guruhi bemorlari orasida POAF kuzatilmagan guruhga nisbatan sezilarli darajada ko‘proq uchradi (p<0.001). Shuningdek, Holter EKG monitoringini o‘z ichiga olgan klinik parametrlar POAF rivojlanishida, ayniqsa, ushbu hamroh kasalliklarga ega bemorlarda miokard fibrozining muhim rol o‘ynashini ko‘rsatdi.
Xulosa. Tadqiqot natijalariga ko‘ra, OPCABG operatsiyasidan keyin bemorlarning 19 foizida postoperativ atrial fibrillyatsiya kuzatiladi. Gipertenziya, semizlik va qandli diabet kabi asosiy xavf omillari POAF rivojlanishida muhim rol o‘ynaydi. Ushbu omillarni erta aniqlash va boshqarish POAF holatlarini kamaytirishda muhim ahamiyatga ega ekanini ko‘rsatadi.
Mualliflar haqida
Adabiyotlar ro'yxati
Mitchell L.B., Incidence, timing and outcome of atrial tachyarrhythmias after cardiac surgery, Atrial fibrillation after cardiac surgery, Kluwer Academic Publishers, , 2000, 37–50.
Alexin A.A., Postoperative atrial fibrillation in thoracic surgery, Vestnik anesteziologii i reanimatologii, 2014, 02, 71–78.
Rostagno C., Blanzola C., Pinelli F., Atrial fibrillation after isolated coronary surgery. Incidence, long term effects and relation with operative technique, Heart Lung Vessel, 2014, 6, 171–179.
Chen P.S., Chen L.S., Fishbein M.C., Role of the autonomic nervous system in atrial fibrillation: pathophysiology and therapy, Circulation Research, 2014, 114, 1500–1515.
Steinberg J.S., Postoperative atrial fibrillation: a billion-dollar problem, Journal of the American College of Cardiology, 2004, 43, 1001–1003.
Echahidi N., Pibarot P., O’Hara G., Mechanisms, prevention, and treatment of atrial fibrillation after cardiac surgery, Journal of the American College of Cardiology, 2008, 51, 793–801.
Maesen B., Nijs J., Maessen J., Post-operative atrial fibrillation: a maze of mechanisms, Europace, 2012, 14, 159–174.
Alameddine A.K., Visintainer P., Alimov V.K., Blood transfusion and the risk of atrial fibrillation after cardiac surgery, Journal of Cardiac Surgery, 2014, 29, 593–599.
Ajam F., Patel S., Alrefaee A., Cardiac Arrhythmias in Patients with End Stage Renal Disease (ESRD) on Hemodialysis; Recent Update and Brief Literature Review, American Journal of Internal Medicine, 2019, 7, 01, 22–26.
Madjid M., Safavi P.Naeini, Solomon S., Vardeny O., Potential Effects of Coronaviruses on the Cardiovascular System, JAMA Cardiology, 2020, 5, 07, 831–840, 10.1001/jamacardio.2020.1286.
Copyright (c) 2025 О.О. Жаббаров, Г.У. Муллабаева , И.М. Шарипов , Х.Г. Фозилов (Автор)

Ushbu asar saytida mavjud litsenziyalar Creative Commons «Attribution-NonCommercial-ShareAlike» («Atribut - notijorat maqsadlarda foydalanish - bir xil shartlar») 4.0 Всемирная.